Biura informacji gospodarczej w Polsce – istotne zmiany w prawie
Jedynymi instytucjami w Polsce, które są uprawnione do gromadzenia i ujawniania informacji gospodarczych o zadłużeniu lub wywiązywaniu się ze zobowiązań przedsiębiorców i konsumentów, są biura informacji gospodarczej. W Polsce funkcjonują cztery takie biura: Krajowy Rejestr Długów, InfoMonitor, Europejski Rejestr Informacji Finansowej oraz Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej.
Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych definiuje pojęcie informacji gospodarczej jako określony zakres danych, jakie przedsiębiorca przekazuje do biura, a biuro udostępnia innym podmiotom na rynku. W bazie danych biura jest przechowywana zarówno informacja negatywna o zadłużeniu przedsiębiorcy lub konsumenta, jak i informacja pozytywna o wywiązywaniu się ze zobowiązań w terminie. Biuro nie może przechowywać i ujawniać informacji innych, niż te wynikające z zapisów ustawy.
W ramach rządowego planu „#100zmianDlaFirm” weszła w życie ustawa z 7 kwietnia 2017 r. O zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności. Ten akt prawny ma ułatwić przedsiębiorcom odzyskiwanie należności od dłużników. W ustawie znalazły się także zapisy chroniące dłużników przed nadużyciami ze strony wierzycieli. Najważniejsze zmiany w funkcjonowaniu biur informacji gospodarczej zawiera art. 11 ustawy. Nowe przepisy weszły w życie 13 listopada 2017 r. Poniżej prezentuję omówienie najważniejszych zmian.
PRZEKAZANIE INFORMACJI GOSPODARCZYCH DO BIURA
- Dłużnika można dopisać do bazy danych biura informacji gospodarczej już po 30 dniach, a nie tak jak było do tej pory po 60 dniach.
- Wezwanie do zapłaty można wysłać elektronicznie, ale tylko w sytuacji, kiedy dłużnikiem jest przedsiębiorca. W umowie z klientem musi znaleźć się stosowny zapis wskazujący adres poczty elektronicznej.
- W przypadku zobowiązań wynikających z umów o świadczenia okresowe (tzw. umowy abonamentowe), takich jak czynsz, gaz, prąd, Internet, wystarczy jedno wezwanie do zapłaty z odpowiednim zapisem, a kolejne nieuregulowane zobowiązania można wpisywać do biur bez dodatkowych monitów. To powinno ułatwić i ograniczyć koszty wysyłanych ponagleń.
- Stare długi nie będą dopisywane do rejestru. W przypadków konsumentów biuro nie może przyjmować i udostępniać informacji gospodarczych, jeżeli od dnia wymagalności roszczenia upłynęło 10 lat. Jeżeli roszczenie jest potwierdzone tytułem wykonawczym, biuro nie przyjmie informacji o zobowiązaniu zarówno konsumenta, jak i przedsiębiorcy.
- Do biur informacji gospodarczej można również wpisywać informacje pozytywne. Dotyczy to sytuacji, w której podmiot lub osoba wywiązuje się z zobowiązań. Do tej pory pozytywną informację można było wpisać, jeśli termin zapłaty nie przekroczył 59 dnia od daty wymagalności, teraz za pozytywną informację uważa się zobowiązanie, które zostało zapłacone do 29 dnia od daty wymagalności.
WERYFIKOWANIE INFORMACJI O KLIENTACH W BAZIE DANYCH BIURA
- 1. Zgoda konsumenta na sprawdzenie jego zadłużenia w bazie danych biura jest ważna 60 dni, a nie tak jak do tej pory było 30 dni.
- 2. Biura mogą tworzyć modele oceny wiarygodności płatniczej firm. Pobierane raporty będą zawierać dane z różnych źródeł, takich jak REGON, CEiDG, KRS, Rejestr Należności Publicznoprawnych czy Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości. Jest to duże ułatwienie przy ocenianiu ryzyka kredytowego potencjalnych klientów.
- 3. Biura będą też wymieć się informacjami między sobą. Oznacza to, że składając zapytanie o historię płatniczą swojego klienta do jednego biura, otrzymamy odpowiedź z wszystkich biur.
PRAWA DŁUŻNIKA
- 1. Dłużnik, który został dopisany do biura, może złożyć sprzeciw zarówno do wierzyciela, jak i do biura. Na wezwaniu do zapłaty musi znaleźć się obowiązkowa klauzula zawierającej informację o możliwości zgłoszenia przez dłużnika sprzeciwu.
- 2. W przypadku wysyłania wezwań do zapłaty drogą elektroniczną, w umowie bądź zleceniu musi znaleźć się stosowana klauzula wskazującą adres e-mail, na który wierzyciel będzie wysyłał monity.
- 3. Ustawa wprowadza odpowiedzialność cywilną wierzyciela i biura za przekazywanie nieprawdziwych informacji i/lub za brak ich aktualizacji.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIURA I WIERZYCIELI
- 1. Biura w Polsce podlegają kontroli ministerstwa gospodarki. W przypadku naruszenia przepisów ustawy, ministerstwo może nałożyć na biuro karę pieniężną w wysokości do 200.000 złotych. Jeżeli biuro, mimo dwukrotnego nałożenia kary pieniężnej, narusza przepisy ustawy, to minister wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez biuro.
- 2. Biura mogą sprawdzać poprawność wpisywanych danych w bazach PESEL, CEiDG, KRS i innych źródłach wymienionych w ustawie. W sytuacji błędnego wpisu biuro nie ujawnia danych i powiadamia wierzyciela o niezgodności tych danych. Zwiększa to bezpieczeństwo wierzycieli, ponieważ w przypadku wpisania nieprawdziwych danych są oni narażeni na roszczenia ze strony dłużnika i karę grzywny za przekazanie nieprawdziwych informacji. Obecnie kara grzywny wynosi do 30.000 zł.
- 3. Warto zwrócić uwagę, że ustawa, która weszła w życie 13 listopada 2017 r. nowelizuje też inny akt prawny związany z funkcjonowaniem biur informacji gospodarczej – ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Z czynem nieuczciwej konkurencji mamy do czynienia wtedy, kiedy określone działanie:
- jest sprzeczne z prawem,
- jest sprzeczne z dobrymi obyczajami,
- zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy,
- zagraża lub narusza interes klienta.
Nie ma znaczenia, czy osoba popełniająca czyn nieuczciwej konkurencji ma świadomość tego, że postępuje w sposób nieuczciwy. Czyn nieuczciwej konkurencji jest zagrożony karą grzywny, aresztu, a nawet karą pozbawienia wolności.
Obowiązkiem wierzyciela jest przekazać do biura poprawne dane, zaktualizować informacje lub je usunąć, kiedy dłużnik spłaca swoje zadłużenie. Samo biuro ma obowiązek dane otrzymane od wierzycieli usunąć lub zaktualizować zgodnie ze złożonym wnioskiem. Niedopełnienie tych obowiązków to czyn nieuczciwej konkurencji.
Warto pamiętać o tym, że filarem polskiej gospodarki są małe i średnie przedsiębiorstwa, które są najbardziej narażone na utratę płynności finansowej z powodu braku zapłaty. Zachowanie płynności finansowej jest postawą rozwoju każdego przedsiębiorcy, a tym samym całej gospodarki. Każdy biznes powinien opierać się na rzetelnej informacji o wiarygodności płatniczej potencjalnego klienta.
Na świecie od wielu lat istnieją rejestry, które przechowują w swoich bazach danych informacje pozytywne i negatywne na temat wywiązywania się z zobowiązań konsumentów i przedsiębiorców. W Polsce od 2003 roku rynek biur informacji gospodarczych stale się rozwija, a prawo jest dostoswane do zmieniających się realiów gospodarczych.
ZOBACZ PRZYKŁADOWE KLAUZULE